İnsanlık ustaları ve insan hakları

52 yıldan beri her yıl; Dario Moreno’nun ölüm yıldönümlerine rastlayan 1 Aralık’larda, İzmir Karataş’ta; Asansör’e giden Dario Moreno Sokağı’nda kutladığımız, “Dario Moreno Sokak Şenliği”ni bu yıl “Konak Belediyesi Kültür Müdürlüğü” ile “İzmiri Sevenler Platformu ve “Dario Moreno Dostları Derneği” olarak corravirus mikrobik salgın hastalığından korunma amacıyla erteledik. Geleneksel etkinliğimizi, Dario Moren’nun “100’ncü doğum günü” olan 2 Nisan 2021 Cuma akşamı gerçekleştireceğiz. “51’nci Dario Moreno Müzik ve Dans Sokak Şenliğini”, 2 Nisan 1921 günü doğmuş olan, “Dario Moreno’nun 100’ncü doğum günü”nde, anlamına ve şanına yakışır etkinliklerle sürprizlerle kutlayacağız. Şimdiden hazırlıklara başladık. Asansör, Dario Moreno Sokağında, Konak Belediye Başkanı Abdül Batur’un lgi ve destekleriyle herkesin mutlu olması için özellikle “Dario Moreno şarkılarından” oluşacak, müzikli ve danslı bir “ 100’ncü Yıl Kutlaması” gerçekleştireceğiz. İzmir’li Dünya Sanatçısı Konak, Karataş’lı Sanatçımız Dario Moreno ile birlikte; Tanju Okan, Ferdi Özbeğen, Ayla Dikmen, İlhan Telli, Necdet Karar, Aylin Urgal gibi İzmirli sanatçılarımızı da anacağız. Biz bu yıl yine boş durmadık. Dario Moreno’nun 52’nci ölüm yıldönümü onuruna İzmir’in 3 ayrı noktasında Dario Moreno’nun anısına, Onun çok sevdiği ballı “ İzmir Lokması”ndan döktürttük ve lokma hayırlarını 3000 aileye dağıttık. Bu köşede Ben genellikle İzmir’de olup biten ilginç güncel konuları yazıyorum. Sürekli ölüm haberleri yazmak Beni de üzüyor. Ancak özellikle 2020 yılı hiç boş geçmedi. Yıl içinde yüzlerce yakınımızı çok vakitsiz kaybettik ve toprağa verdik. 3 gün önce Perşembe sabahı İzmir Basınının duayen isimlerinden Erkin Usman’ı 82 yaşında kaybettik. Türkiye’nin çok partili sistemi yaşamaya başladığı ellili yıllarda, çok genç yaşta gazeteciliğe başlamış Erkin Usman, mesleğin alt yapısından yetişmiş bir yazın ve düşün ustasıydı. Kara şeritli emaktar daktilosuyla yazılarını yazardı. Türk siyasetinin en ünlü isimleriyle; Celal Bayar’la, İsmet İnönü’yle, Adnan Menderes’le, Süleyman Demirel’le, Bülent Ecevit’le, Necmettin Erbakan’la, Alparslan Türkeş ile ve daha çok kişiyle röportajlar yapmış, kitapları yayınlamıştı.Türk Basınının Sedat Simavi’li, Burhan Felek’li, Karacan’lı, Perin’li, Ali Şevket Bilgin’li yıllarını yaşamış 65 yıllık gazetecilik kimliği ile günümüzün bilgisayarlı iletişim teknolojisine de ayak uydurmuştu. “Pota”başlıklı köşe yazılarından cilt cilt kitapları yayınlanmıştı. Gazetecilerin hocası olan, iyiliksever, sevecen, fedakar, vefakar ve yardımsever kişiliğiyle Yöneticilikler, Ajans Başkanlıkları yapmış, daima mütevazi kalmış Erkin Umsan Ağabeyimizi çok özleyeceğiz ve çok arayacağız. 3 yıl önce bugün, 6 Aralık 2017 günü efsane İzmirlilerden, hayırsever, iyi yürekli fedakar ve vefakar cemiyet önderi, efsane Altay Başkanı, mesleğinde de ilklere imza atmış, İzmir’e sayısız mimari eserler kazandırmış, Yüksek Mühendis - Mimar Erdoğan Tözge’yi kaybetmiştik. Erdoğan Tözge’nin son yıllarında ki en büyük arzusu, heykeltıraşlara maketini de yaptırttığı “Büyük Altay 100’ncü Yıl Anıtı”nı Alsancak’a kazandırmaktı. Altay’lılardan ve İzmir Severlerden rica ediyorum; Lütfen İzmir Aşığı Erdoğan Tözge’nin bu son vasiyetini yerine getirelim. Erdoğan Başkanımızı 2 yıl önce aynı gün toprağa, verdiğimiz ünlü Alsancak’lılardan Bülent Ünsalan’la birlikte bugün rahmetle ve hasretle anacağız. Beş yıl önce 20l6’nın 10 Aralık günü itibarıyla, yaşadığımız çok çirkin bir terör olayı olarak ve ilk kez spor tesislerimizin de hedef alındığı “48 şehit, 148 yaralısı olan”, Beşiktaş – Bursaspor maçı sonrasında ki, İstanbul Dolmabahçe’de ki Beşiktaş Vodefone Arena’nın yanında ve Maçka Parkı’nda ard arda gerçekleşmiş çirkin terör saldırılarını anımsayarak o çirkin faciayı bir kez daha kınıyorum. Hain terör örgütlerinin ilk kez spor tesislerimizi de hedef aldıkları ve masum güvenlik güçlerimiz ile masum halkımızı şehit ettikleri, 20l6 yılında yaşanılmış, “İstanbul katliamını” bir kez daha lanetliyorum. İnşallah; yapanlar Allahlarından en kötüsünü bulsunlar. Maalesef; günümüzde o yaralıların önemli bir bölümü, engelli olarak yaşamaktadır. Yaralı ve Şehit Ailelerine sabır ve metanet diliyorum. Son günlerde korravirus salgını felaketlerine rağmen yaşanılan kadın, çocuk ve genç insanlara yönelik cinayetleri de öfke ve nefretle karşılıyoruz. Artık; terör cinayetlerinin yaşanılmadığı, iyilik, doğruluk ve güzellikler içinde bir yaşam olsun istiyorum. 2020 yılına 25 gün kaldı. 20l8 ve 2019 yılının son günlerinde de çok önemli değerlerimizi yitirmiştik. Ancak, 70 yıllık yaşam sürem içinde; şu yaşadığımız 2020 yılı içinde olduğu kadar çok sayıda çok sevilen ve hizmetleriyle toplumca değerli kılınmış yakınlarımın öldüğü bir yıl yaşamadım. . İzmir Valisi olarak İzmir’imize büyük hizmetlerde bulunmuş Nevzat Ayaz Valimizi de maalesef kaybettik. Toprağa verdik. 65 yıllık devlet hizmeti süresince hiçbir şaibeli olaya adı karışmamış Nevzat Ayaz Valimiz 7 yıl süreyle milletvekilliği yapmış 5 yıl süreyle de Milli Savunma ve Milli Eğitim Bakanlıklarında da bulunmuştu. Allah rahmet eylesin. Maalesef geçmişte yaşanılan acıları güncel ilavelerle günümzde de yaşıyoruz. Türk Basınının en önemli İzmirli değerlerinden Cafer Yarkent’i, 20l7’nin Aralık başında mendebur kanser yüzünden çok vakitsiz toprağa vermenin acısını yaşamıştık. Cafer Yarkent Türkiye gazeteciliğinin bilgisayar ortamına aktarılmasını sağlamış ilk öncü ekibin dinamosuydu. Aynı yıl Cafer Yarkent’in ardından; Türkiye’de ve İzmir’de “demokratik sivil kitle hareketinin” en önemli isimlerinden, “Yardımseverler örgütlenmesinin” öncü ve önderi Vecahat Arslan Hanımefendiyi de, kendisinin kurduğu huzurevinde yitirmiştik. Yazımın başında da belirttiğim gibi üç yıl önce 6 Aralık 20l7 Cuma günü, İzmirin 20’nci ve 21’nci yüzyıllarının unutulmayacakları arasına geride bıraktığı emsalsiz hizmetleriyle adını çok erken yazdırmış, başarılı işadamı Mimar-Mühendis Erdoğan Tözge Ağabeyimizi toprağa vermenin hüznünü yaşamıştık. Ben artık; 6 ve 7 Aralık günlerini, daima acı ve hüzünle hatırlayacağım. Evet; Ben Cafer Yarkent Kardeşimle birlikte 6 Aralık’larda Vecahat Arslan ile Erdoğan Tözge’yi, 7 Aralık lar da ise İsmet Sezgin’i anacağım. Herkesin, hepimizin; kısaca “İsmet Ağabey” dediği, Çok partili siyasi hayatımızın en önemli siyaset, devlet ve halk adamlarının en unutulmazı olan İsmet Sezgin’i de 7 Aralık 2016 günü yitirmiştik ve 9 Aralık’ta Ankara’da çok sevdiği eşi, Saadet Öğretmen’in yanında toprağa vermiştik. Ellili yıllardan itibaren, Aydın Belediye Başkanı olduğu günlerde, 7 yaşımdan itibaren tanıdığım Baba Dostum İsmet Sezgin’i de çok yakından tanımış olmanın ve bu şansı elde etmiş olmanın mutluluğunu her daim yaşarım. İsmet Sezgin; çok iyi kalpli, merhametli, iyilik sever, vatanperver, Atatürk Cumhuriyetçisi, bilgili, birikimli, şair ruhlu, edebiyatçı, vefalı, dost ve arkadaşlarını asla unutmamış müstesna ve emsalsiz bir halk ve devlet adamıydı. Efe ve Zeybek kültürünü bir felsefe olarak günümüzde de yaşatanlardandı. İlk hastalık haberini aldığım andan itibaren bütün dualarım Onun içindi. Ancak sözün bittiği an olan o acı gerçek karşısında Allahın takdirine boyun eğmekten başka maalesef elimizden hiç bir şey gelmiyor. İsmet Sezgin, yaşamı boyunca kendi ailesinin dışında üç büyük insanı çok sevdi... “Atatürk”, “Adnan Menderes” ve “Süleyman Demirel”... İsmet Sezgin, üçünü de son nefesini verene değin hiç unutmadı. Onları her fırsatta daima andı ve yaşattı. Atatürk’ü; Safiye Ayla’nın, Müzeyyan Senar’ın, Hafız Burhan’ın taş plaklarından, Rumeli türkü ve şarkılarıyla, Adnan Menderes’i, her zaman gözyaşları içinde “Eğilmez Başın Gibi Dağlar Bulutlu Efem…” türküsüyle ve Zeki Müren, Hamiyet Yüceses şarkılarıyla, Süleyman Demirel’i ise Neşet Ertaş’ın türküleriyle, Yusuf Nalkesen’in, Avni Anıl’ın, Münir Nurettin Selçuk’un şarkılarıyla anardı. Kendisi ise; Rakım Elkutlu’nun ve Sabri Akçagül’ün eserlerini, Zeki Müren’i, Gönül Yazar’ı, Samime Senay’ı, Adnan Şenses’i, Emel Sayın’ı, Yaşar Özel’i, Selami Şahin’i, Zülfü Livanelli’yi, Mustafa Keser’i ve döneminin tüm sanatçılarını çok severdi. Özellikle “Eski Dostlar” şarkısını Ahmet Özhan’dan ya da Adnan Şenses’den dinlemeye bayılırdı. Hiç ayırım yapmadan; Nazım Hikmet, Necip Fazıl, Tanpınar, Attila İlhan, Melih Cevdet Anday, Orhan Seyfi Orhun şiirlerini ezbere bilirdi. Ayrıca pek çok güncel şairin şiirlerini okur ve severdi. Mevlana ve Yunus Emre hayranıydı. Tasavvuf sanatını ve musikisini çok iyi bilirdi. O tam anlamıyla bir kültür adamıydı. İsmet Sezgin’in çok ayrıcalıklı bir Devlet Adamlığı kimliği ve kişiliği vardı. Özellikle Türkiye’nin ilk “Gençlik ve Spor Bakanı” olarak sayısız başarılara imza atmıştır. “1971 İzmir Akdeniz Olimpiyatları”, ilk Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turnuvaları, Avrupa Güreş Şampiyonaları, Balkan şampiyonaları dahil, sayısız enternasyonal spor etkinliğini Türkiye’ye getirtip başlatan kişidir. İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Başbakan Yardımcılığı, T.B.M.M. Başkanlığı ve tam 7 dönem Aydın Milletvekilliği… İsmet Sezgin’in 88 yıllık yaşamının 65 yılı, her biri başarı olan, sayısız Devlet ve Halk hizmetleriyle doludur. 88 yaşında Ankara GATA’da yitirdiğimiz İsmet Sezgin, 1955 yılında, 27 yaşında, Aydın Belediye Başkanlığına oy rekoruyla seçilmişti. 60 yıldır tanıdığım İsmet Sezgin’in yaşamıyla ilgili bilgi birikimim oldukça fazladır. Ben bu yazımda İsmet Sezgin’in sivil toplumculuk ya da demokratik kitle örgütçülüğü yönünü anlatmak istedim. İsmet Sezgin 1945 yılında kurulmuş “Türkiye Belediyeler Birliği”nin, uzun yıllar genel başkanlığını da üstlenerek, bu birliği Türkiye’nin tüm belediyelerine hizmet veren kalıcı bir kamu kurumu haline gelmesini sağlayan kişidir. Tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi Bizim ülkemizde de, önümüzde ki Perşembe günü; “10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü”dür. “Dünya İnsan Hakları Günü”nün “72’nci yıldönümünü” İzmir’de de yaşanılan olağanüstü durum nedeniyle kısıtlı etkinliklerle kutlayacağız. 72 yıl önce 1948 yılının 10 Aralık’ında belirlenen ve Türkiye olarak bizim de üyesi olduğumuz Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi”nin, Birleşmiş Milletlere mensup olmamıza rağmen ve bizim de yüzlerce ülkeyle birlikte içinde bulunmamıza rağmen yıllar sonra Türkiye’de de kutlanmasını sağlayan ve Süleyman Demirel’i de bu kutlamaların içine sokan kişi, büyük devlet adamı İsmet Sezgin’dir. İsmet Sezgin; Gençlik Spor Bakanı iken İzmir’de yaptığı konuşmada; “Yaşayan halklarının, barış ve huzur içinde yaşatılmaları, sosyal refahları, ekonomik kalkınmaları, eşit eğitim, sağlıklı ve adaletli beslenme, sağlıklı gıda ve tarım üretimi ile adaletli dağıtımı ile halkların tarafsız kültürel gelecekleri, imzalanan bu beyanname ile güvence altına alınmıştır. Baskı, zülüm, işkence, maganda saldırıları, bireysel silahlanma, ırkçılık, etnik kayırmalar, hukuk dışı uygulamalar gibi temel insanlık değerlerinin ihlallerinin önlenmesi için koruyucu yasaların çıkartılması isteniyor. 10 Aralık’lar bu nedenle önemlidir.” demiştir. İsmet Sezgin, bu sözlerinin arkasında durarak yaşamı boyunca insan haklarına önem vermiştir. Özellikle İçişleri Bakanlığı süresince insan haklarına değer ve önem veren yasa ve uygulamaların çıkmasını sağlamıştır. Ancak; Süleyman Demirel de, İsmet Sezgin de son yıllarında bir araya geldiklerinde en çok böyle bir beyannamenin var olmasına rağmen, her şeyin yıllardır “güçlülerin istekleri doğrultusunda yürütülmesine” üzülüyorlardı. Dünya’da ve Türkiye’de, hukuk dışı uygulamaların olmasına ve insan hakları ihlallerinin var olmasına çok üzülüyorlardı. Özellikle doğu ve güneydoğu komşularımız ile bazı Afrika ülkelerinde çok ciddi sorunların yaşanılmasına üzülüyorlardı. Evet; son yıllarda savaşların neden olduğu huzursuzluklar, konut ve ağırlanma sıkıntıları, mültecilerin ve sığınmacıları sorunları, açlık ve beslenme adaletsizlikleri, çok ciddi sağlık sorunları had safhada gelişiyor. Tek dileğimiz; bu önemli yıldönümünün 72’nci yılında, İsmet Sezgin’in görüşlerinin doğrultusunda yeniden barış’ın, huzur’un, insan haklarını besleyen “insan sevgisinin” halkımızın çıkarları doğrultusunda gündeme gelmesidir. 11 Aralık Cuma günü ise; Derneğimiz, “İzfak” olarak anılan 73 yıllık “İzmir İl Fakirlerine Yardım Derneği”nde “Yerli Malları Günü”nü kutlayacağız. 12 Aralık 1930’da Yüce Atatürk’ün T.B.M.M.’ye bizzat verdiği talimatla yasalaştırılmış; “Yerli Mallarını Koruma, Yatırım ve Tutumluluk Günü”nün 90’ncu Yıldönümünü kutlayacağız. Bu önemli gün nedeniyle ayrıca İzmir’de yapılacak olan tüm etkinliklere İzfak olarak Biz de mesajlarımızla katılacağız. İsviçre, ABD, Fransa, Meksika ve Çin’le birlikte dünyanın en yaşlı Cumhuriyetlerinden biri olan 97 yıllık Türkiye Cumhuriyeti Devletinin 1923’ten 1963’e kadar olan ilk 40 yılı tam anlamıyla bir devrim sürecidir. Ülke ve toplumun alınyazısını değiştirmek amacıyla katlanılan öz geçişin sıkıntılarla geçen unutulmaz devrim ve reformlaşma yılları vardır. Yüce Atatürk’ün, 9 Eylül 1922 akşamı İzmir’de sonlandırdığı “Milli Mücadele Zaferi”nden hemen sonra, Lozan Görüşmelerinin sonuçlarını bile hiç beklemeksizin başlattığı yepyeni bir Cumhuriyet Devleti kurmaya gidilen, kalkınma ve medenileşme yolculuğundan 6 ay sonra ve Cumhuriyetin resmen ilanından 9 ay önce İzmir’de düzenlediği “1923 İzmir İktisat Kongresi”ni bir sivil toplum atılımı olarak planlamış ve düzenlemiştir. Atatürk Cumhuriyetinin yapıcı ve yaratıcı aydınlanma devrimleri sayesinde Yollar, barajlar, köprüler yapılıp okullar açılmış... Ülkenin her tarafı demir ağlarla örülmüş, Denizcilik ve Denizyolları geliştirilmiş, el sanatları endüstriye, köylü yığınları kent kimliğine büründürülmüştür. Başlanan noktadan, gelinen düzeye karşılaştırmalı bakıldığında, her şey “Atatürkçü Aydınlanmanın” bir mucizesidir. Türkiye’miz, Osmanlı’nın karanlığını terk edip Atatürk’ün Önderliğinde dev lambasından çıkmış, çağdaş uygarlık düzeyine, demokratik süreçte ulaşma yoluna girmiştir. Atatürk’ün önderliğinde “1923 İzmir İktisat Kongresi”nin yarattığı ruh ve şevkle canlandırılan ve “1926 Türk Medeni Kanunu” ile yolunu aydınlanan sivil toplum atılımları; ekonomik, sosyal, kültürel ve sportif alanlarda yepyeni oluşumları yaratılmıştır. Sivil Toplumun güçlendirilmesinde öncü kentlerinin başında da gelen İzmir’imiz de; Ege, Aydın ve İzmir Sevdalısı İsmet Sezgin’in her alanda ki teşvik ve destekleriyle, Erdoğan Tözge ile Vecahat Arslan gibi değerlerimizin de katılım ve katkılarıyla, Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren; Daha önce kurulmuş Kızılay gibi öncü kurumlara ilaveten, “Kültürpark Tenis Kulübü”, “Yardımseverler Derneği”, “Veremle Mücadele Cemiyeti”, “İzmir İl Fakirlerine Yardım Derneği (İzfak)”, “Veremle Mücadele Cemiyeti”, “Ege Turizm Cemiyeti”, “İzmir Atatürk Ormanını-Kültürparkı Koruma ve Yaşatma Derneği (Ataorman)”, Çok önceleri kurulmuş Karşıyaka ve Altay’a ilave; “Altınordu”, “Göztepe”, “İzmirspor”, “Çayırlıbahçe”, “Karantinaspor”, “Ülküspor”, “Yeşilova”, “Hilalspor” gibi sayısız sivil toplum oluşumu doğmuştur. Devlet ve Halk Adamı İsmet Sezgin, her vesile ile; 1912’de kurulmuş KSK’ye ve 1914’de kurulmuş Altay’a da sahip çıkmıştır. “Kızılay”, “Ticaret Odası” ve “Ticaret Borsası”, “Ziraat Odaları” gibi ecdat yadigarı kurumlar Devletin himayesinde geliştirilmiştir. İzmir’imizin Tüm Türkiye kentlerinin örnek alacakları şekilde gelişmesinin nedeni; İzmir’imizin; Cumhuriyetin ilk yıllarında Dr. Behçet Uz gibi çok değerli bir Belediye Başkanına, Erdoğan Tözge gibi çok Değerli Kent Bilimi Yöneticilerine ve Vecahat Arslan gibi Cemiyet Önderlerine sahip olması ve çok değerli Cumhuriyet Valileriyle yönetilmesidir. Dr. Behçet Uz’dan sonra göreve gelen Reşat Leblebicioğlu ve diğer İzmir Belediye Başkanlarımız da çok başarılı olmuşlardır. Yüce Atatürk’ün ve onun yetiştirdiği kuşağın çizgisinin ışığında; ”her şeyi kendisi üretmek zorunda kalan Cumhuriyetimiz”, maalesef ilk 40 yıllık döneminin ardından sürdürmek zorunda kaldığı, günümüze uzanan, uzun yürüyüşünü; demokrasi ve darbeler yolunda oluşan aksaklıklar ve sıkıntılarla sürdürmek zorunda bırakılmıştır. Her şeye rağmen Demokratik Kitle oluşumları çizgisinde tutunan ve halk desteğiyle güçlenen; “Demokratik Sivil Toplum Kuruluşları” (STK) ve atılımları, Avrupa Birliği uyumlarının da katkılarıyla verimlileştirilmekte, yepyeni bir ruh ve heyecanla geliştirilerek, çok değerli hizmetler ve roller üstlenmektedirler. Türkiye’de demokratik sivil toplum ya da demokratik kitle faaliyetlerinin günümüzde bu kadar gelişmesinde rolleri olan Devlet Adamımız İsmet Sezgin’i, Vali Nevzat Ayaz’ı, Erkin Usman’ı, Erdoğan Tözge Ağabeyimiz ile Vecahat Arslan Ablamızı ve Cafer Yarkent Kardeşimizi rahmet, minnet ve şükranla anıyorum. Allah rahmetini esirgemesin.